Canh cá mòi chua Vĩnh Thực

Cảm xúc trải nghiệm, thưởng thức món canh cá mòi chua dân dã mang đậm hương vị của biển cả ngay sau khi đánh bắt… là những ấn tượng  khó quên khi đến xã đảo Vĩnh Thực (TP Móng Cái).

Chớm thu sang đông chúng tôi có chuyến đi thăm lại chốn cũ - xã đảo Vĩnh Thực xa xôi. Sau bữa ăn tối, “trà dư tửu hậu”, ngồi uống nước nói chuyện cuộc sống với 2 người bạn ngư dân trên đảo về mùa vụ đánh cá. Bạn tôi bất ngờ nhắc tới cá mòi, giống cá vẩy bạc, mình trắng, thịt thơm nhưng nhiều người sợ… bởi lắm xương dăm. Bạn tôi lại kể, mỗi năm chỉ có 2 vụ cá mòi, dịp tháng 2-3 và tháng 8-9, theo người dân đảo truyền miệng sự tích cá mòi là do chim ngói hoá thành, khi mùa thu chim ngói bay từ rừng ra biển và hoá thành cá mòi. Đến mùa xuân năm sau thì cá mòi mới bơi ngược về rừng để biến thành chim ngói.

Cá mòi mùa này mắc lưới, mình to, béo trắng, nhìn rất ngon mắt.

Đó là truyền thuyết, còn theo khoa học thì cá mòi là giống khá đặc biệt, chúng có đồng hồ sinh học giống với... loài cá hồi của phương Tây. Sinh ra ở sông nhưng lại bơi ra biển để kiếm ăn, sinh sống. Cá mòi sống thành bầy. Đây cũng là một phương pháp tự vệ rất hữu hiệu, vì bầy cá không thể bị cá lớn ăn thịt đến tuyệt giống. 

Còn nhớ, buổi chiều, lúc đi tắm biển, từng đàn cá mòi nhỏ nhảy lao xao, tung lớp vảy bạc lấp lánh trên mặt nước biển. Anh bạn đi cùng bảo: Cá mòi ngon lắm, giống cá có nhiều chất tốt cho cơ thể, chống oxy hóa và ngăn ngừa được bệnh tim mạch. Bây giờ đang là vào mùa cá mòi.

Nghe kể chuyện về cá mòi, anh bạn là người dân địa phương cho biết thêm, biển mùa này, cá mòi kéo về từng đàn rất đông, cá béo lắm, có buổi tối thả lưới một lúc trúng đàn thu được cả tạ. Anh ngỏ ý: Lát em sẽ đưa các bác ra biển buông mấy tay lưới, ngắm đảo Vĩnh Thực đêm, đánh cá mòi nấu tươi luôn, nhậu đêm…

Háo hức sau hơn 2 giờ thả lưới dọc ven biển từ núi Giỏ đến gần Đầu Tán. Vừa lênh đênh trên biển, vừa kéo lưới lên thuyền, chúng tôi đã thấy nặng tay lưới. Những con cá mòi có thân dài, mình dẹp, nhiều vảy ánh bạc mắc lưới. Mang vào bờ, thoáng gỡ đã được khoảng 5 kg.

Mang cá về chế biến, bạn tôi tiếp chuyện: Cá mùa này mình dày, nhiều thịt, xương nhỏ. Làm cá mòi không mổ dọc bụng như các loại cá khác. Sau khi đánh sạch vảy cá chỉ cần cắt ngang một lát vừa tầm ở phía dưới mang. Cách làm này vừa dễ moi ruột ra lại không bị vỡ mật cá.

Món cá mòi nấu canh chua hấp dẫn, ấm tình dân đảo.

Sơ chế cá xong, nồi nước gia vị chua sôi sùng sục trên bếp được cho cá mòi vào, đun nhỏ lửa sôi lên một lúc là ăn ngay được. Bởi cá mòi thì phải ăn nóng mới giữ nguyên được hương vị của nó. Chỉ gỡ thịt ở phần lưng của con cá mòi đã chín, ăn vào có vị thơm và ngọt pha lẫn vị chua mát… Anh bạn lớn tuổi trong đoàn chúng tôi thì hồ hởi: Có mấy ai đi du lịch mà lại được tự thả lưới về thưởng thức món cá mòi tươi rói, ngon và lạ như những ngư dân trên biển thế này đâu. Đó mới là ấn tượng của chuyến đi…

Tôi đã từng được thưởng thức gỏi cá mòi, mòi kho, mòi nướng… song cá mòi nấu chua kiểu này thì chưa bao giờ và cũng chưa từng biết giống cá nhiều xương lại thơm, ngon như thế. Nồi canh chua cá mòi thật nóng hổi, thơm lừng. Vị bùi, trắng của thịt cá hòa cùng nước chua nóng, đưa miệng, “nhậu” thật đã. Ngon hơn cả có lẽ là món ăn đậm đà hương vị biển cùng tình cảm thân thiện và mến khách không đổi của người dân trên xã đảo sau rất nhiều năm mới gặp lại.

          Nguyễn Xuân (CTV)