Gỏi cá bò gai Cô Tô

Nói tới cá bò thực khách nhớ tới ngay loài cá trông dữ tướng, xương cứng, khó chế biến. Nhưng cá bò gai lại là loài rất phù hợp để làm gỏi bởi thịt trắng, ngọt và xương mềm, giòn sần sật. Đây là món ăn được ngư dân Cô Tô chế biến rất ngon, lạ miệng.

Cá bò được làm sạch, chế biến kỹ là nguyên liệu tuyệt vời để làm món gỏi.

Là loài thuộc bộ cá nóc, cá bò gai có thân dẹt như chiếc lá, hình thoi, dài và miệng nhọn dài, mặt nghiêng. Vảy nhỏ, da nhám dày toàn thân màu xám nhạt có những đốm nhỏ màu nâu sẫm ở trên thân. Sở dĩ có tên cá bò gai bởi ở vây lưng cá có những gai nhọn và sắc. Đa số cá có hai vây lưng với một hay hai gai ở vây trước, gai đầu luôn dài hơn rất nhiều so với gai sau. Chính đặc trưng về da và gai trên lưng có thể giương ra để ngăn kẻ săn mồi giúp cá bò gai tự vệ hoặc ngụy trang bảo vệ mình hiệu quả.

Thức ăn của cá bò gai đa dạng nhưng chủ yếu là tảo, động vật thân mềm. Cá bò gai có quanh năm, thường hay sống ở khu vực có rạn đá, san hô. Mặc dù trông hình thù cá bò gai rất xấu, lớp da dày xù xì nhưng khi lột lớp da dày thì thịt cá bò gai rất trắng, nạc. Vì thế, cá bò gai còn được mệnh danh là “gà biển” bởi đặc trưng thịt nạc, trắng, săn chắc, ngọt đậm đà và tự nhiên, thơm ngon như... thịt gà.

“Trong các món ăn ngon được chế biến từ cá bò phải kể đến món gỏi cá bò. Khác hẳn với các loài cùng họ cá bò khác, cá bò gai là loại xương sụn, rất mềm, hợp với chế biến gỏi. Chế biến món ăn này đòi hỏi sự cầu kỳ, công phu trong chọn nguyên liệu. Cá bò làm gỏi phải được lựa chọn kỹ càng, đủ độ to ước chừng 1 lạng/con hoặc hơn chút. Bởi nếu chọn cá bò nhỏ quá, ít thịt, nhiều xương khi ăn sẽ không tận hưởng hết được vị ngọt của cá” - anh Nguyễn Văn Minh (nhân viên Trung tâm TT-VH huyện Cô Tô), một người có kinh nghiệm chế biến gỏi cá bò chia sẻ.

Gia vị, các loại rau thơm không thể thiếu để ăn kèm gỏi cá bò.

Cá bò tươi sau khi đánh bắt về được làm sạch, lột lớp da nhám dày, làm sạch bỏ ruột, bỏ phần đầu cá, chỉ giữ lại phần mình cá với lớp thịt trắng hồng. Để cá khi ăn gỏi không cứng, dớt, điều quan trọng nhất là phải làm kỹ loại bỏ bong bóng cá, rút hoặc rửa sạch một ống nhỏ dẫn máu dọc theo sống lưng đến đuôi cá, nếu không cá sẽ rất tanh. Sau khi làm xong, cá bò được cho vào ngâm qua nước muối loãng từ 5-10 phút cho hết vị tanh để ráo rồi lau thật khô bằng khăn sạch rồi mới mang ra thái mỏng. Cá bò gai có xương sụn, không cứng, ăn giòn nên người đầu bếp phải biết tận dụng chế biến để ăn được cả xương. Khi chế biến cần khéo tay, lựa dao mỏng, sắc thái chéo từ đuôi lên đầu theo đúng chiều xương như thế miếng gỏi vừa nạc, thớ thịt vừa giòn sần sật.

Từng miếng gỏi cá trắng hồng, nạc thịt có thể ăn với rau sống hoặc ngâm nước chanh, chấm xì dầu mù tạt tuỳ khẩu vị. Rau sống thường là các loại rau thơm, rau húng, rau răm, rau chuối kèm chút diếp cá, lạc rang... tạo nên hương vị thật đậm đà mà lại rất riêng của món ăn đặc sắc này. Chén nước mắm trộn gỏi dứt khoát phải pha thật ngon, để làm tròn vị hoà quyện rau và các gia vị. Vị chua cay hoà với vị thơm, chát của rau và vị ngọt thơm, giòn của cá bò như tan ra trong miệng, khiến thực khách khó lòng quên.

Hà Phong